Akıllı telefonlarda geçirilen zaman, her geçen yıl giderek daha da fazla sayıda insan için bir utanç kaynağı hâline geliyor. Ayarlardaki “Ekran Süresi” sekmesi, kullanıcıların herkesten sakladığı kırmızı bayraklara dönüşüyor. Neredeyse herkes, sürekli telefonunu daha az kullanmak istediğini söylüyor fakat çok az insan bunu gerçekten başarabiliyor.&nbsp;Apple ve Google, 2018’de işletim sistemlerinde ekran süresini sınırlamaya yönelik araçlar kullanıma sunmuş olsalar da ekranların dış dünyaya açılan bir pencere hâline geldiği pandemi döneminden sonra bu araçların esamesi dahi okunmuyor. Bugün akıllı telefon kullanımını azaltmak ve dikkat süresini geri kazanmak isteyen bir kullanıcının yalnızca iki seçeneği var: Minimalist bir “akılsız telefona” geçiş yapmak ya da akıllı telefonlardaki sonsuz sayıda içeriğin getirdiği dopamin bağımlılığına teslim olmak.&nbsp;Her iki senaryoda da mücadeleyi telefonlar kazanıyor.&nbsp;Geniş açı:&nbsp;Bugüne kadar birkaç girişim, akıllı telefon bağımlılığını azaltmaya yönelik araçlar geliştirdi. Bir noktada bu girişimlerin sayısı o kadar arttı ki hepsini çatısı altında toplayan yeni bir endüstri doğdu. Dikkat dağıtıcı içerikleri engelleyen mobil uygulamalar, ekrana siyah-beyaz bir tema getiren araçlar, bağımlılık yaratan uygulamaları kilitleyen Yakın Alan İletişimi (NFC) destekli fiziksel anahtarlar ya da yalnızca arama yapmaya olanak tanıyan akılsız telefonlar bu endüstriye hizmet etti.&nbsp;Fakat endüstrideki girişimlerin neredeyse hiçbiri, büyük bir başarı elde edemedi ve geniş çapta benimsenmeden yok olup gitti.<img src="https://images.aposto.com/2025/6/4/1751558228588.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.80" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Methaphone nasıl viral oldu?</h2>Google ve Facebook’un eski pazarlama yetkilisi Eric Antonow’un tasarladığı Methaphone ise bir tasarım ürünü olarak akıllı telefon bağımlılığı problemine mizahi bir yaklaşım getirdi.&nbsp;Bu yılın başlarında Antonow, ailesiyle bir kahve dükkanında otururken telefonuna uzanmak için oldukça tanıdık, fakat tedirgin edici bir dürtü hissetti. Hızla ceplerini yoklayan Antonow, telefonunun hâlâ orada olduğunu fark ederek rahatladı. Bir bağımlılık retoriğini benimseyen Antonow, esprili bir dille ailesine bir gün telefonundan uzaklaşmak isterse tıbbi bir çözüme ihtiyaç duyacağını söyledi.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Neticede opioid bağımlıları, bağımlılıktan kurtulmak için metadon kullanıyorlardı. Bu yüzden iPhone bağımlıları da metafonlara ihtiyaç duyacaktı.&nbsp;</li></ul>Bir adım sonrası:&nbsp;Antonow, hâlihazırda 5 yıldır “akılsız oyuncaklar” olarak adlandırdığı farkındalık odaklı nesnelere kendini adamıştı. Teknoloji emektarının bu oyuncakları satışa sunduğu bir çevrimiçi mağazası dahi bulunuyordu. Ailesiyle paylaştığı şakadan sonra ise ChatGPT’den herhangi bir içeriği olmayan ve telefon şeklinde bir alet tasarlamasını istedi. Bunun üzerine ChatGPT, hiçbir işlevi olmayan yarı saydam bir dikdörtgen tasarladı.&nbsp;Antonow ise bu taslağın köşelerine bir iPhone gibi yuvarlak hatlar kazandırarak ve kenarlara yeşil bir ton katarak tasarımı bir adım ileri taşıdı. Nihayetinde meydana 6 inç boyutunda şeffaf akrilik bir levha çıktı. Antonow, bu levhanın bir numunesini yaptırdı ve kitlesel fonlama platformu Indiegogo’da Methaphone için bir kampanya başlattı.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2025/6/4/1751556255554.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.17" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">TikTok'tan yükselen ilgi</h2>Methaphone, teknoloji bağımlılığıyla karakterize olan bir dönemde hızla yankı uyandırdı. Antonow, ilk etapta 100 adet Methaphone ürettirdi ve ilk parti geldiğinde tepkilerini görmek için akrilik levhaları 10’un üzerinde arkadaşına gönderdi. Alıcılardan biri Catherine Goetze’ydi. Goetze, Methaphone’u alır almaz TikTok’taki 400 bin takipçisiyle bir video paylaştı.&nbsp;Ayrıntılar:&nbsp;Videoda Goetze, San Francisco’daki bir bubble tea dükkanında sırada bekliyor ve telefona bakar gibi kambur bir biçimde Methaphone’a bakarak akrilik levha üzerinde parmaklarını kaydırıyordu.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2025/6/4/1751556125203.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.75" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Yorumlarda Goetze’nin elinde tuttuğu levha onlarca spekülasyona neden oldu. Bazı kullanıcılar ürünün bir Nokia prototipi olduğunu öne sürüyor, bazıları ise Goetze’nin Black Mirror fragmanında oynadığını düşünüyordu. Yalnızca 5 gün içinde video, 53 milyondan fazla kez izlendi.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Daha sonra Goetze, <a fr-original-style="" href="https://www.tiktok.com/@askcatgpt/video/7504849538209860906" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">başka bir TikTok videosu</a> çekerek Methaphone’un arka planından bahsetti.&nbsp;</li></ul>Öte yandan:&nbsp;Goetze’nin videosundan sonra Antonow, Methaphone için büyük miktarda talep aldı ve elindeki 100 adetlik parti tamamen tükendi. İlk partideki levhalar, tanesi 25 dolardan satıldı.&nbsp;Antonow, stokları yenilemeyi düşünse de Methaphone’un ileride bireysel satın alımlardan çok, büyük ölçekli kullanım senaryolarında yer alabileceğine inanıyor. Methaphone’un insanların dikkatleri dağılmadan yemek yiyebilmeleri için restoran menülerine alınabileceğini belirten Antonow, levhanın tasarımını geliştirmeye yönelik çalışmalar da yapıyor.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Örneğin kullanıcılar, Methaphone’u artık analog uygulama ikonları gibi görünen çıkartma paketleriyle satın alabiliyor ve levhayı görsel olarak renklendirebiliyor.&nbsp;</li></ul><img src="https://images.aposto.com/2025/6/4/1751556285392.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.74" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Uzman görüşü:&nbsp;Stanford Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde bağımlılık üzerine çalışmalar yapan Anna Lembke, Methaphone’un gerçekten işlevsel bir yaklaşım sunabileceğini söylüyor. “Telefonlarımız artık emzik gibi oldu” diyen Lembke, kullanıcıların telefonları hep yakınlarında tuttuğunu, günde sayısız kez dokunduğunu ve telefondaki sonsuz sayıda içeriğin tetiklediği ödül mekanizmasından kaynaklanan dopamin salınımı nedeniyle bağımlılık eğilimi gösterdiğini söylüyor.&nbsp;Bu noktada Methaphone gibi bir aracın alışkanlık döngüsünü kırabileceğini belirten Lembke, “Hâlâ telefonla aynı davranışları sergileyeceksiniz, fakat karşılığını alamayacaksınız” diyor. Lembke, bu şekilde ödül mekanizmasının daha az tetikleneceğine ve bağımlılığın gerilemeye başlayacağına işaret ediyor.&nbsp;Perspektif:&nbsp;Denemesi için kendisine bir Methaphone gönderilen Wired&nbsp;yazarı Arielle Pardes de bir sabah bu şeffaf akrilik levha ile kahve dükkanına gittiğini <a fr-original-style="" href="https://www.wired.com/story/methaphone-smartphone-addiction/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">söylüyor</a>. Telefonuna bakmak istediğinde bunun yerine Methaphone’a uzandığını ve dakikalarca parmağını levha üzerinde gezdirdiğini belirten Pardes, deneyimini şu ifadelerle anlatıyor:&nbsp;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9);" style="color: rgb(9, 9, 9); margin: 0px 0px 1em; border-left: 2px solid rgb(94, 53, 177); padding-left: 5px; box-sizing: border-box;">“Herhangi birinin ne yaptığımı sormasını bekledim. Kimse sormadı. Herkes, kendi ekranına kilitlenmişti ve dijital döngüsünde benim ne yaptığıma dikkat edemeyecek kadar derindeydi. Methaphone’un şeffaf ekranından uzun zamandır görmezden geldiğim dünyaya baktım.”&nbsp;</blockquote>Pardes’in deneyiminden de anlaşılabileceği üzere Methaphone’un hızla viral hâle gelme sebebi, elbette yalnızca TikTok’ta paylaşılmış olması değil. Telefon yerine şeffaf akrilik bir levhaya bakma fikri, hızla popülarite kazandı; çünkü en derin korkularımızdan birini yansıtıyordu. Günün sonunda akıllı telefonumuzda ne kadar çok zaman geçirdiğimizi ve bu eylemin dışardan ne kadar anlamsız göründüğünü fark etmek, Methaphone’un dopamin salınımını azaltarak yaratacağı etkiden daha büyük bir etki yaratmıştı.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Editörün önerisi:&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/bagimlilik-yapan-arayuz-hileleri-dijital-hipnozun-arka-yuzu" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Bağımlılık yapan arayüz hileleri: Dijital hipnozun arka yüzü</a> | Quando İçgörü, Doğa Yurduneri&nbsp;</li></ul>

Quando

Akıllı telefon bağımlılığıyla mücadele etmek için geliştirilen araçların sayısı her geçen gün artsa da bu alandaki girişimlerin büyük bir kısmı başarısızlıkla sonuçlanıyor. Yakın zamanda bu amaçla tasarlanan şeffaf bir akrilik levha ise kısa sürede viral hâle geldi. Fakat hiçbir işlevi olmayan bir levhanın bu denli viral olmasının tek sebebi, sosyal medyada paylaşılmış olması değildi. 

Telefon bağımlılığına karşı 'telefon': Methaphone nasıl viral oldu?

<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp;&nbsp; Apple’ın Cüzdan uygulaması kodlarını inceleyen <a fr-original-style="" href="https://www.macrumors.com/2024/10/14/volvo-polestar-audi-apple-car-keys/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">MacRumors</a>, şirketin araba anahtarı özelliğinin&nbsp;seçili Volvo, Audi ve Polestar araçlara da geleceğini ortaya çıkardı. 2022’de kullanıma sunulan özellik, hâlihazırda bazı BMW, BYD, Genesis, Hyundai, Kia, Lotus, Mercedes-Benz ve Rivian araçları destekliyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bilgi notu: Apple’ın araba anahtarı özelliği, kullanıcıların araçlarının kilidini iPhone ve Apple Watch’larını kullanarak fiziksel anahtara ihtiyaç duymadan açabilmesine olanak tanıyor. Özellik, cihazlardaki Yakın Alan İletişimi (NFC) teknolojisinden güç alıyor.</li></ul>

• Yakın Alan İletişimi (NFC) Forumu, hâlihazırda cihazlar arası veri aktarımı için kullanılan NFC teknolojisi ile ters kablosuz şarj işleminin de yapılabileceği yeni standardını <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.androidauthority.com/nfc-wireless-charging-1115813/">duyurdu.</a><ul><li>Ne anlama geliyor? Şimdilik yalnızca 1 W’lık enerji çıkışı sağlayan sistemin gelişmesi durumunda akıllı telefonlar, NFC altyapısına sahip akıllı saat veya kablosuz kulaklıklara kablosuz bir şekilde şarj sağlayabilecek.</li></ul>

Aposto Gündem

• Avrupa Komisyonu, dün Apple’a yönelik iki adet antitröst davası <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.theverge.com/2020/6/16/21292651/apple-eu-antitrust-investigation-app-store-apple-pay">açtı.</a><ul><li>Dava #1: İlk dava, şirketin uygulama pazarı App Store’a yönelik ve rekabet kuralları çerçevesinde açıldı. Müzik yayın platformu Spotify ve çevrim içi perakende uygulaması Rakuten’in App Store’un kendilerine ödenen abonelik ücretlerinden %30 pay kestiğine yönelik şikayetlerin ardından açılan dava; App Store üzerinden satılan e-kitapları da kapsıyor. &nbsp;</li><li>Dava #2: İkinci dava ise Apple’ın Yakın Alan İletişimi (<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://tr.wikipedia.org/wiki/NFC">NFC</a>) ile çalışan dijital ödeme yöntemi Apple Pay’e yönelik olarak açıldı. Komisyon; Apple’ın iPhone ve Apple Watch’lardaki NFC’nin erişimini kısıtlayarak yalnızca Apple Pay'e yönlendirdiğini ve diğer finansal hizmet sağlayıcıların gerekli hizmeti sağlayamadığını iddia ediyor.</li></ul>

Yakın Alan İletişimi ile ilgili hikayeler